Na 2020 is ook het jaar 2021 gekenmerkt door het coronavirus en ook de gemeente Dalfsen heeft hier weer de nodige effecten van mee gekregen. In de jaarrekening is er op programmaniveau al aangegeven waar corona van invloed is geweest op de gerapporteerde afwijkingen ten opzichte van de begroting. In deze bijlage wordt dit nog een keer samengevoegd.
Programma 1. Bestuur, ondersteuning en algemene dekkingsmiddelen
Het beleidsveld belastingen heeft een nadeel van € 6.000 als gevolg van het besluit geen precariobelasting te heffen voor terrassen. De toeristenbelasting heeft in 2021 in tegenstelling tot 2020 niet tot een voordeel geleid
Vanwege de coronacrisis is de digitale communicatie in een stroomversnelling gekomen. Ook in 2021 is deze ingeslagen weg vervolgd en verder ontwikkeld.
Door corona en de thuiswerkplicht was de bezetting op kantoor minimaal en zijn er minder uitgaven geweest aan de traditionele kantoorkosten.
Door het hybride werken is er een versnelde vraag naar audiovisuele middelen voor video-vergaderen ontstaan. In de vergaderruimtes is daarom geïnvesteerd in beeldschermen met camera's.
Programma 2. Openbare orde en veiligheid
Corona heeft een grote inzet gevraagd van Openbare orde en Veiligheid. Denk aan de contacten met ondernemers en sportverenigingen over (on)mogelijkheden, de controles op het gebruik van CTB en sluitingstijden. De inzet is gepleegd binnen de huidige formatie.
Programma 3. Beheer Openbare Ruimte
De invloed van covid-19 op onze werkzaamheden is met name direct terug te zien in het boomonderhoud en de boomveiligheidscontroles en dan met name de hoogwerker-werkzaamheden. Door de anderhalve-meter-maatregelen mocht er maar één persoon vanuit de bak werkzaamheden verrichten. Dat heeft geleid tot een derde meer inzet van extra hoogwerkers, waardoor ca. € 6.600 extra aan inhuur hoogwerkers is uitgegeven.
Op een aantal leveringen, met name grote tractie (investeringen), zit als gevolg van de covid-19 een flinke vertraging.
Door de corona maatregelen konden sommige acties niet of met vertraging worden uitgevoerd. De buurtbussen reden ook deels niet, maar dit heeft geen grote financiële gevolgen. De participatietrajecten zijn hier en daar stroever verlopen. Wat ook wel een manco is geweest is het doen van onderzoek op basis van verkeertellingen. Het was lastig om met de coronamaatregelen goede representatieve verkeerstellingen te krijgen. Voor Oosterdalfsen Noord zijn daarom ook extra tellingen gehouden, met extra kosten tot gevolg.
Programma 4 Economische zaken
We hebben gemerkt dat het voor onze ondernemers ‘alle hens aan dek’ was om het hoofd boven water te houden. We hebben vanuit de gemeente zowel bestuurlijk als ambtelijk de vinger aan de pols gehouden en waar mogelijk financiële ondersteuning geboden via het Corona noodfonds. Met de uitvoering van de Motie Maatschappelijke bijdrage zijn incidentele middelen uit het Corona noodfonds beschikbaar gesteld voor de organisatie van activiteiten ter bevordering van een aantrekkelijk winkelgebied om op die manier een bijdrage te leveren aan de leefbaarheid van de kernen.
Programma 5 Onderwijs en vrije tijd
In 2021 konden leerlingen tijdens de perioden van lockdown niet naar school en werd er thuis onderwijs verzorgd. Hoewel het onderwijs op deze wijze zo goed mogelijk werd verzorgt heeft dit, bij een deel van de leerlingen, geleid tot negatieve effecten op bijvoorbeeld taalontwikkeling en in de sociaal-emotionele sfeer. Scholen en gemeente hebben extra middelen van het Rijk ontvangen uit het nationaal programma onderwijs om extra aandacht te kunnen geven aan de opgelopen vertragingen en op de sociaal emotionele ontwikkeling van leerlingen.
Ook het taalonderwijs aan volwassenen heeft te lijden gehad onder corona. Deze lessen zijn als gevolg van corona niet aangeboden hetgeen heeft geleid tot stilstand danwel achteruitgang in taalontwikkeling bij onder andere de SW-doelgroep en statushouders.
Binnensport was grotendeels niet mogelijk. Buitensport soms wel, maar ook hier met beperkingen. Als gevolg van de lockdown heeft een groot deel van het verenigingsleven (sport en cultuur) stilgelegen. Meerdere verenigingen hebben aangegeven zorgen te hebben over daling van het leden aantal en van inkomsten. In hoeverre hier herstel optreedt na afschalen van corona maatregelen is niet te voorspellen.
Corona heeft voor het beleidsveld Recreatie en Toerisme (R&T) vooral veel vragen opgeroepen over de regelmatig wijzigende Corona maatregelen en interpretatieverschillen voor uiteenlopende bedrijven in deze sector. Daarvoor was met name nadere afstemming met de Veiligheidsregio en handhaving nodig.
Er is extra inzet gedaan voor afstemming binnen het Vechtdal met de R&T bedrijven om ongewenste drukte te voorkomen, communicatie met elkaar af te stemmen en de bedrijven van Corona hulpmiddelen in Vechtdal stijl te voorzien, met een financiële bijdrage van de gemeenten. Aansluitend zijn bestuurlijk in een Provinciale Corona Taskforce belangen voor de R&T sector behartigd.
Daarnaast hebben lopende programma’s en projecten voor de Vrijetijdseconomie Vechtdal vertraging ondervonden, evenals de VTE projectontwikkeling en uitvoering via Ruimte voor de Vecht, Regiodeal; Brede Welvaart.
Programma 6 Inkomensondersteuning
De beperkingen als gevolg van de coronamaatregelen hebben effect gehad voor een deel van de ondernemers in Dalfsen en ook voor een deel van werknemers in getroffen sectoren. Als gemeente hebben we geinvesteerd in uitvoering van de Tozo regeling: deze is budgettair neutraal uitgevoerd. De mogelijkheden van Tozo en (vanuit het UWV) de NOW regeling hebben er vooralsnog voor gezorgd dat geen sprake is geweest van een hoger aantal faillissementen dan gebruikelijk.
Ook in 2021 hebben de coronamaatregelen effect gehad op de mogelijkheden van statushouders, vooral voor de mensen die nog een (grote) afstand tot de arbeidsmarkt hebben. Groepstrajecten en bijeenkomsten konden niet fysiek plaatsvinden en de mogelijkheden voor taalstages waren beperkt. Daardoor hebben sommige statushouders vertraging opgelopen in hun traject. De krapte op de arbeidsmarkt is een voordeel voor statushouders en nu de maatregelen weer grotendeels opgeheven zijn verwachten we dat trajecten weer kunnen worden opgepakt.
Corona heeft, net als in 2021, geen nadelig effect gehad op de overige doelgroepen binnen de Participatiewet. Sterker nog: de dalende trend in instroom en toenemende uitstroom heeft geleid tot een daling van het aantal bijstandsuitkeringen.
Programma 7 Sociaal Domein
De coronacrisis en de daarmee samengaande maatregelen heeft invloed op het welzijn en welbevinden van inwoners. Zo lijkt er sprake van toename van eenzaamheid bij kwetsbare inwoners en psycho-sociale klachten, onder andere bij jongeren. In welke mate de coronacrisis leidt tot een extra beroep op voorzieningen in het kader van de Wmo of Jeugdwet is niet goed te duiden. Daarbij moet er rekening mee worden gehouden dat ondersteuningsvragen pas in een later stadium manifest kunnen worden. De organisaties in werkzaam in het sociaal domein zijn alert op toenemende problematiek en ontwikkelen hierop, binnen de geldende beperkingen, adequaat aanbod en maatregelen.
Programma 8. Duurzaamheid en milieu
In 2021 hebben we een paar mooie resultaten behaald in beleidsmatig opzicht, maar de uitvoering van het duurzaamheidsprogramma had vooral last van vertragingen met acties en voorlichting. Bijeenkomsten werden afgelast en verplaatst. Ondernemers waren meer bezig met hun bedrijf overeind te houden dan met duurzaamheidsinvesteringen zoals het organiseren van een proefproject of mee doen aan kortingsacties. Verder verliepen de participatietrajecten stroef en veel mensen hadden moeite met digitaal vergaderen. Soms zorgt dit voor extra kosten (afzeggingen) en soms voor uitgestelde kosten (bewonersavond op een later moment).
Programma 9. Ruimtelijke ordening en volkshuisvesting
Participatie had invloed op de uitvoeringen van verschillende ruimtelijke processen. Net als bij programma 8 heeft participatie rond het Centrumplan ook tot enige vertraging geleid, doordat het contact tussen gemeente en participatiegroepen minder goed verliep toen fysieke afspraken niet konden. Met name de oudere deelnemers moesten hierin eerst wegwijs zien te worden. Bij een project in Nieuwleusen heeft de participatie enige tijd stil gelegen omdat men digitaal niet verder wilde participeren. Er is afgesproken pas verder in gesprek te gaan wanneer dit fysiek weer mogelijk zou zijn. Vertraging leidt tot hogere plankosten.
Het 8e verzamelplan buitengebied heeft door Corona ook enige oponthoud gehad. Bijvoorbeeld doordat onderzoeken vertragingen opliepen en participatie soms moeilijk ging.
Overige taken corona
Voor de maatschappelijke instellingen in de gemeente Dalfsen is een corona noodfonds geopend. Een bedrag van 1 miljoen euro is beschikbaar voor het financieel ondersteunen van instellingen met een cruciaal karakter voor de Dalfser samenleving. In 2021 is het fonds opengesteld voor het eerste halfjaar en opnieuw voor de periode tot en met 1 maart 2022. Op het moment van schrijven is er over het jaar 2021 een bedrag van € 254.000 beschikt. Er is extra ingehuurd in verband met corona (o.a. de afhandeling van de aanvragen voor het corona noodfonds).
Inkomsten van het Rijk
Het rijk is de gemeenten tegemoet gekomen in de kosten ten gevolge van Coronamaatregelen. Voor de gemeente Dalfsen heeft dit geleid tot een voordeel van € 250.000. Zie hoofdstuk 5, toelichting algemene uitkering.